مدیریت آزمون – پارت اول

آیا برای موفقیت در آزمون‌های تستی، صرفاً داشتن آمادگی و اطلاعات علمی کافی است؟ پاسخ قطعاً خیر است.
با تجربه سال‌های اخیرم، اعتقاد دارم که این موارد به‌تنهایی کافی نیستند و نیازمند مهارت آزمون دادن هستیم. بنابراین، قبل از خواندن

این پست، حتماً شرایط آمادگی آزمون را بررسی کنید که شامل موارد زیر است:

• الف) افزایش موارد زیر: تنوع و ساعت مطالعه، سرعت، تورق و طبقه‌بندی
• ب) کاهش موارد زیر: تست غیرروتین، پیشروی، مطالعه زشت‌ها، فضای مجازی
• ج) موارد مطالعاتی: آزمون آمادگی، خوب، بد، زشت
• د) لایف‌استایل: خواب، تغذیه، افزایش روحیه
• ه) شب آزمون: مشخص کردن استراتژی آزمون

سؤالی که اغلب شاگردها با آن مواجه می‌شوند این است که چرا وقتی تست هر درس را می‌زنم، شرایط خوب است، اما در آزمون‌ها درصدهایم پایین است؟ وقتی علت را جویا می‌شویم، می‌بینیم که اکثر اوقات داوطلبان سر جلسه آزمون با سه دسته مشکل روبه‌رو می‌شوند. در ادامه درباره این مشکلات صحبت می‌کنیم تا بتوانید آزمون را بهتر مدیریت کنید و به نتیجه دلخواه برسید.

الف) استرس و اضطراب

استرس اولین عاملی است که باعث می‌شود داوطلب برای پاسخ دادن به سؤالات آزمون دچار مشکل شود. این مشکل ممکن است به دلیل شرایط جلسه آزمون، جو حاکم بر آن یا نگرانی از عدم آمادگی و تسلط بر دروس باشد.

اما سؤال اصلی این است که ریشه استرس و ترس چیست؟ به نظرم، ریشه آن از عدم شناخت یا ناقص بودن شناخت ناشی می‌شود. شما از چیزی می‌ترسید که حس می‌کنید به شما آسیب می‌زند و هرچه شناخت‌تان بیشتر شود، راحت‌تر می‌توانید بر آن غلبه کنید.

ارزش دادن بیش‌ازحد به آزمون و کنکور یکی از علل اصلی این ترس و اضطراب است! اگر به آزمون به‌عنوان مسیری برای فهمیدن مشکلات در روند آموزش درس‌ها و اصلاح تدریجی آن‌ها نگاه کنید، قطعاً سد استرس آزمون را می‌شکنید.

اقدامات بلندمدت:

• تعیین تکلیف نگرش و دیدگاه نسبت به آزمون

• هدف‌گذاری پله‌ای:
  قرار نیست راه یک‌ساله را یک‌شبه بروید. طبق هدف‌گذاری SMART، برای هر آزمون هدفی تعیین کنید که یک پله از وضعیت کنونی‌تان بالاتر باشد، آن را تثبیت کنید و سپس سراغ هدف‌های بعدی بروید.
• تلاش بیشتر نسبت به آزمون قبلی:
  طبق هدف‌گذاری انجام‌شده، به‌تدریج ساعت مطالعه و تعداد تست بیشتری در برنامه‌تان قرار دهید تا با رسیدن به هدف‌تان، اضطراب‌تان کاهش یابد.
• استمرار و پیوستگی:
  دانش‌آموزانی که مداوم از خودشان آزمون می‌گیرند، معمولاً ترس‌شان کمتر می‌شود و در نتیجه، سر جلسه به ایده‌آل خود نزدیک‌تر هستند. یکی از روش‌های درمان فوبیا، مواجهه مداوم با عامل ترس است؛ به‌گونه‌ای که به‌تدریج به آن نزدیک می‌شوید تا عادی‌تر شود. برای مثال، فردی که از گربه می‌ترسد، در جلسات روان‌درمانی ابتدا عکس گربه به او نشان داده می‌شود، سپس فیلمی درباره ارتباط گربه با انسان‌ها، بعد گربه از فاصله دورتر و… . این‌گونه ترسش کمتر می‌شود. اما اینجا شرطی وجود دارد: برای بهتر شدن باید تلاش کنید، تحلیل آزمون داشته باشید و درس بخوانید. در غیر این صورت، آزمون بدون بررسی مانند چنگ انداختن گربه در جلسه اول است؛ نه‌تنها تأثیری ندارد، بلکه شرایط را بدتر می‌کند.

درمان‌های علامتی و سریع:

۱. رعایت شرایط آمادگی آزمون:
• تسلط بالا در مباحث
• تغذیه و خواب مناسب، حفظ روحیه

۲. توجه به معنویات یا منشأ قدرت:
• دعا یا نماز
• مدیتیشن و آرامش ذهن

۳. تنفس عمیق:
• رسیدن اکسیژن کافی به مغز و کنترل بهتر اوضاع

۴. مصرف قرص پروپرانولول:
• ۲۰ تا ۳۰ دقیقه قبل از آزمون، این قرص هیچ عارضه‌ای ندارد، جز برای افرادی که مشکل قلبی دارند. اگر استرس‌تان زیاد است، یکی هم وسط آزمون مصرف کنید.

ب) تمرکز

به نظرتان چه چیزی باعث می‌شود تمرکز نداشته باشید؟
عوامل مختلفی باعث این موضوع می‌شوند و این یکی از مهم‌ترین معضلاتی است که اکثر شاگردها هنگام درس خواندن یا تست زدن با آن مواجه هستند. تمام عوامل برهم‌زننده و راهکارهای تمرکز را می‌توانید از اینجا ببینید! در این پست درباره افت تمرکز در آزمون صحبت می‌کنیم.

چندین علت باعث کاهش تمرکز طی آزمون می‌شود:

۱. کاهش قدرت تحلیل مغز یا پرت شدن حواس:

زمانی که ذهن‌تان آماده پاسخ‌گویی نباشد؛ مثلاً تست رکوردی و سوپرست کار نکرده‌اید یا در آن بازه آزمون حل نکرده‌اید.

۲. خستگی ذهن:

اگر خستگی‌تان مربوط به درس‌های آخر است، باید سوپرست بیشتری کار کنید. اما این تنها علت افت تمرکز در پایان آزمون نیست و عوامل دیگری هم مؤثرند:
• کاهش گلوکز مغز: چیزی شیرین بخورید.
• درد گردن یا دست: آزمون بیشتری بزنید و تمرین‌هایی برای دست و گردن انجام دهید.
• چشم‌درد: از عینک یا اشک مصنوعی استفاده کنید.
• خواب ناکافی: شب قبل آزمون خوب استراحت کنید.

۳. افت تمرکز در ابتدای آزمون‌ها:

بیشتر به دلیل آماده نبودن مغز در ابتدای آزمون است. دیده شده که هرچه جلوتر می‌روند، وضعیت بهتر می‌شود. پس قبل از شروع آزمون، از همان درس اول دفترچه، ۳ تا ۵ تست حل کنید و دست‌به‌قلم شوید تا آماده‌تر باشید.

۴. عدم استراتژی درست:

بسیار پیش آمده که به دلیل بلد نبودن یکی دو تست اول درس، مدام از یک درس به درس دیگر می‌پرید، استرس می‌گیرید و نمی‌توانید سؤالات را حل کنید. توصیه این است که حتماً به استراتژی خود پایبند باشید، دور اول و دوم را داشته باشید و از تکنیک‌های زیر استفاده کنید:
• ضربدر و منها
• وقفه در آزمون
هر چهار مورد را در پست مدیریت زمان آزمون مفصل توضیح می‌دهیم تا بتوانید آزمون بهتری داشته باشید.

درمان زودهنگام تمرکز در جلسه آزمون:

• مصرف انرژی‌زا برای رفع کمبود خواب (در صورتی که خیلی استرسی نیستید).
• مرور کامل استراتژی، هدف‌گذاری و پایبندی به آن
• چک کردن ساعت هر ۳ تا ۵ تست در صورتی که تمرکزتان پایین است، زیرا از پرش و حواس‌پرتی ذهن جلوگیری می‌کند و حس فوریت می‌دهد.
• نفس عمیق کشیدن و آب خوردن

در پست بعدی درباره مدیریت زمان آزمون مفصل صحبت می‌کنیم!