روش مطالعه پنج گام زیستشناسی

درس زیستشناسی، مهم ترین درس رشته علوم تجربیه و داوطلب کنکور این رشته، باید بدونه که چطور این درس رو مطالعه کنه تا بتونه از پس سوالات سخت این درس بر بیاد.
پاسخگویی سوالات کنکور مستلزم اینه که نگاه جامع، مقایسهای و ترکیبی به این درس داشته باشین.
برای بهدست آوردن همچین نگاهی اول باید تکتک اجزا رو خوب بشناسین و بعد ارتباط این اجزا رو بررسی کنین و دائم، در بین جزء و کل در گردش باشین. بنابراین در ادامه بررسی میکنیم که چطوری اجزا رو خوب مطالعه کنیم تا بتونیم به یک کل برسیم و نگاه طراحمحور داشته باشیم.
🔶 روش ۵ گام
روش ۵ گام یک روش مطالعه زیستشناسی هست که همونطور که از اسمش مشخصه از ۵ گام تشکیل شده که باید طی مطالعهی زیستشناسی بهکار بگیریدش. تو این روش، فاصله زمانی مرور و روش مرور صحیح، روش تستزنی و کسب نگاه مقایسهای و ترکیبی و جامع گنجونده شده و اگر هر گام درست اجرا شه میتونه شما رو به درصد ۱۰۰ زیستشناسی برسونه.
🔸 گام اول: گام A
اولین مرحله برای مطالعه متنی که تا حالا مطالعه نشده، گام A نام داره. این گام تشکیل شده از سه مرحله:
۱- روزنامهوار خوانی
۲- مطالعه خط به خط
۳- یادسپاری
با یک مثال این گام رو بررسی میکنیم. پاراگراف زیر رو در نظر بگیرین:

تو قدم اول این متن رو روزنامهوار و سطحی بخونین تا یک کلیتی تو ذهنتون شکل بگیره و سوال ایجاد شه.
بعد شروع کنین هر خط رو مفهومی خوندن و تجزیه و تحلیل کردن.
اگر در درک قسمتی از متن به مشکل برخوردین به درسنامهی منبعتون مراجعه کنین و از درسنامه مطالعهش کنین.
بعد از اینکه کامل متوجه مفهوم پاراگراف شدین وقت اینه که مطالب رو تو ذهنتون مرتب کنین، نظم بدین و تر و تمیز تحویل مغزتون بدین. برای این کار میتونین اون پاراگراف رو برای خودتون توضیح بدین یا بنویسین و یا حتی بکشین!
یادتون نره که عمیقترین یادگیری وقتیه که یک مطلب رو برای کسی توضیح میدین. به این شکل، جاهایی که خوب یاد نگرفتین رو پیدا میکنین و یادگیری درست و عمیق انجام میدین.
به این ترتیب اولین گام برای مطالعهی اصولی زیستشناسی انجام شد.
🔸 گام دوم: گام B
شاهکلید این روش، گام B یا بازیابیه. بازیابی به معنی فراخوندن اطلاعات از حافظه و مغزه.
اشتباه رایجی که برای مرور یک مطلب انجام میشه بازخوانی اون متنه؛ در صورتی که بازخوانی، زمانبر و کمبازده هست اما خیلی از بچهها این کار رو انجام میدن چون انرژی کمتری میگیره و آسونتره.
این گام در واقع مرور مطالبی هست که در گام A مطالعهش کردین. یک روز پس از گام A، لازمه که اطلاعاتی که به ذهنتون سپردین رو یک بار فرا بخونین تا ببینین کجاها رو خوب یادتونه، کجاها رو ناقص یادتونه و در واقع نقاط کور اون مطلب رو پیدا کنین و ببینین کجای اون متن برای مغز شما نچسب و فرّار بوده.
روش انجام: پاراگراف زیر رو در نظر بگیرین.
برای انجام گام B، سعی کنین بدون این که به متن نگاه کنین یادتون بیاد که چه چیزی رو گفته و چه مفهومی رو انتقال داده. همچنین شکلها رو برای خودتون بکشین و در صورت نیاز دست به قلم بشین.
هر جایی که یادتون نبود و یا به قولی تُپُق زدین بدونین که این همون نقطهی کور و نچسب برای مغزه.
بنابراین باید از چسب بهتر و چسب بیشتر استفاده کنین!
چسب بیشتر یا تغییر الگو: با این راهکار، در واقع یک راه بهتری رو، به طور مثال نوشتن و چسبوندن اون به دیوار رو برای درک بیشتر مطالب پیدا میکنین.
چسب بهتر: برای انجام این کار باید اون قسمت رو یک دور تصویرسازی کنین و سعی کنین تو ذهنتون و با حافظه تصویری که از اون قسمت شکل میدین، بهتر به ذهنتون بسپرین. به این ترتیب، یک دور مطلب رو مرور کنین و جاهایی که ضعف دارین رو پیدا کنین و رفعشون کنین!
🔸 گام سوم: گام C
این گام در واقع مرحلهی خلاصهنویسی از مطالبه. اول اینکه این گام اختیاریه. چرا که مهمترین مسئله در کنکور سراسری، مسئلهی زمانه و خلاصهنویسی تمام مطالب، میتونه زمانبر و وقتگیر باشه.
بنابراین این گام اختیاریه و فقط برای یک سری مباحث پیچیده و پرجزئیات استفاده میشه. مثل فصول گیاهی یا مراحل تولید مثل. {روش خلاصهنویسی}
🔸 گام چهارم: گام D
در این مرحله، بالاخره نوبت به ارزیابی میرسه یعنی تستزنی.
یادتون باشه تست زدن در زیستشناسی حکم این رو داره که بهتون بگه طراحها چی دوست دارن، کجاها سوالخیزه، کجاها توجه طراح رو جلب میکنه و از همه مهمتر اینکه چند درصد مطالعه موثر داشتین و به درستی مطالب رو مطالعه کردین.
روش اجرای این گام، به این شکله که بهتره ابتدا، تستها رو تکی تکی بزنین و همون موقع تحلیلشون کنین تا یاد بگیرین و اگه نکتهای هست به کتاب درسیتون اضافه کنین.
بعد از اینکه یکم مسلط شدین و از هر مبحث، چند تست این شکلی زدین، میتونین دستهای تست بزنین (۵ تا ۵ تا یا ۱۰ تا ۱۰ تا یا هر مقداری که سختی مبحث و تسلط شما اجازه میده).
بعد از یک جلسه گام D میتونین زماندار هم کار کنین.
وقفه: اگر تعداد غلطهاتون زیاد بود، این نشون میده گام A یا B یا هر دو رو درست انجام ندادین. بنابراین برای اینکه وقت تلف نکنین، همراه با گام A و B باید چند تست بزنین. به این شکل که قبل از انجام گام A، چند سوال رو فقط نگاه کنین تا ذهنتون درگیر مطلب شه و براش سوال به وجود بیاد و به دنبال جوابها بره.
همچنین بعد از اینکه گام A رو انجام دادین چند تست بزنین و تکی تکی تحلیل کنین اما هدف از این تستها، تکنیکهای تستزنی نیست بلکه یادگیریه. بنابراین هر گزینه رو تحلیل کنین و در صورت نیاز از کتاب کمک بگیرین.
برای گام B، قبل از اینکه شروع به بازیابی کنین چند تست رو نگاه کنین و ببینین چقدر یادتونه. یکم که ذهنتون درگیر شد برید و بازیابی کنین و دوباره چند تست بزنین.
🔸 گام پنجم: گام E
در نهایت، گامی که باعث میشه بتونین سوالات کنکور رو پاسخ بدین، گام E هست.
اون نگاه جامع، ترکیبی و مقایسهای در این گام کسب میشه.
در این گام، شما از یک طبقهبندی و نگاه دیگه به مطلب نگاه میکنین.
این گام شامل سه پارته:
۱- مقایسهای
۲- ترکیبی
۳- تعمیمی
با یک مثال از هر پارت، این قسمت رو توضیح میدیم.
مقایسهای: وقتی نوکلئیک اسید DNA معرفی میشه علاوه بر اینکه شما ویژگیهاش رو میدونین، نوکلئیک اسید RNA رو هم در کنارش بررسی و اجزا رو با هم مقایسه میکنین. بنابراین هر جزئی که تو درس زیستشناسی دیدین، تو این گام با بقیه جاها مقایسه میکنین. این میشه نگاه مقایسهای.
ترکیبی: زیستشناسی درس بهشدت ترکیبیای هست، چرا که بدن انسان، گیاهان و جانوران، سیستمهای مختلفی دارن که با عملکردهای متفاوت ولی هماهنگ، زندگی رو به وجود میآرن. بنابراین باید بتونین کل رو ببینین و بدونین که هر اجزا چه تاثیراتی روی هم دارن. تو هر فصلی ممکنه اطلاعاتی از یک بخشی بیاد که ناکامله و در فصلهای دیگه کامل میشه. برای مثال، فصل ۴ یازدهم یعنی هورمونها به تنظیم شیمیایی بدن میپردازه. هورمونها در همهجای بدن هستند و باید بدونین که اثر هر هورمون رو دستگاههای بدن چطوریه.
تعمیمی: طراحهای محترم، متاسفانه حرفشونو مستقیم نمیزنن و به جای استفاده از کلمههای شستهرفته، معما طرح میکنن و توصیفش میکنن. برای مثال، به جای استفاده از جایگاههای ریبوزوم و مراحل ترجمه، اونو توصیف میکنن و بعد درخواستشونو بیان میکنن. بنابراین یک مرحله معماگشایی لازم هست تا بتونین سوال رو جواب بدین. در مطالعه تعمیمی، این قسمت پوشش داده میشه.
🔸 نکات تکمیلی
بعد از گام E میشه گام D (تستزنی) رو تکرار کرد و بالعکس.
هرچقدر تعداد دور گام B، D و E بیشتر باشه، تسلط شما هم بیشتر میشه.
اگه زیستشناسی رو تازه شروع کردین، گام E آنچنان فایدهای نداره چون هنوز اول راهین و مطالب کمی رو خوندین.
بعد از اتمام این ۵ گام به تسلط فوقالعادهای در زیستشناسی میرسین و سوالها رو با سرعت بیشتری جواب خواهید داد.
📌 دریافت اطلاعات بیشتر
پست های مرتبط

مدیریت آزمون – پارت اول
آیا برای موفقیت در آزمونهای تستی، صرفاً داشتن آمادگی و اطلاعات علمی کافی است؟ پاسخ قطعاً خیر است. ...

مدیریت آزمون – پارت دوم
در این قسمت درباره مدیریت زمان آزمون صحبت میکنیم. کنکورها دشوارتر شدهاند، اما زمان تغییر خاصی نکرد...

راهکارهای افزایش تعداد تست
در پست قبلی درباره موانع تستزنی صحبت کردیم و حالا قراره یه سری راهکار برای افزایش تعداد تست بررسی ک...

افزایش راندمان و بازدهی مطالعه
در ادامه پست افزایش ساعت مطالعه، اینجا درباره مجموعه کارهایی که میتوانید انجام دهید تا بازدهی بیشتر...

راهکارهای افزایش ساعت مطالعه
ساعت مطالعهت کمه و تمام دغدغهت این شده؟ ساعت مطالعه شاید به تنهایی برای کسی که تو زمینه کنکور فعا...
ارسال دیدگاه